Financieel resultaat 2015

Bij de raadsbehandeling op 7 juli is een licht negatief resultaat aan u gepresenteerd ten bedrage van € 0,54 miljoen. Om te kunnen blijven voldoen aan gewijzigde wet- en regelgeving zijn na de raadsbehandeling balanstechnische correcties verwerkt en zijn verder op het Sociaal Domein controles uitgevoerd. Het resultaat komt uiteindelijk uit op € 4,94 miljoen negatief, waarvan 4,16 miljoen voorgesteld wordt te verrekenen met bestemmingsreserves, zodat het reguliere resultaat uiteindelijk uitkomt op € 0,78 miljoen nadelig. Dit is ten opzichte van het in juli gepresenteerde resultaat een aanpassing van per saldo € 0,24 miljoen nadelig.

De correcties zijn zowel in de beginbalans als in de exploitatie doorgevoerd. Waar bijvoorbeeld in het recente verleden het saldo op projecten bij het afsluiten van projecten in de exploitatie tot uiting werden gebracht, is nu tussentijdse verrekening aan de orde. Daarnaast hebben we een aantal voorzieningen moeten omvormen naar bestemmingsreserves. Deze omvorming heeft per saldo geen effect, maar dient wel te verlopen via de resultaatbestemming om daarmee deze mutaties te autoriseren. Daarom wordt uw raad gevraagd akkoord te gaan met de doorgevoerde technische wijzigingen en om van het resultaat € 4,16 miljoen te verrekenen met de betreffende bestemmingsreserves.

Wij hebben uw raad in februari per brief geïnformeerd over de voorgenomen budgetoverheveling. Het totaalbedrag van het voorstel tot budgetoverheveling bedroeg € 1,7 miljoen. Deze in 2015 vrijgevallen activiteitenbudgetten dienen, met het oog op verdere uitvoering en realisatie van het door uw raad vastgestelde beleid, in 2016 beschikbaar te blijven. Verder dient nog rekening te worden gehouden met het feit dat een deel van het resultaat door de verkoop van een gemeentelijk gebouw toegevoegd moest worden aan een amortisatiereserve om daarmee achterblijvende kosten te dekken (€ 0,9 miljoen). Deze beide onderwerpen maakten onderdeel uit van ons voorstel in het kader van de resultaatbestemming waarmee u in juli ingestemd heeft. Verderop in dit hoofdstuk worden beide aspecten nader toegelicht.

Indien we rekening houden met de reeds vastgestelde resultaatbestemming van totaal € 2,6 miljoen en de nu aanvullend voorgestelde inzet van bestemmingsreserves van € 4,16 miljoen, is het jaar 2015 afgesloten met een negatief resultaat van € 3,39 miljoen.

Ook hebben diverse afrekeningen uit voorgaande jaren het resultaat beïnvloed. In het oog springende positieve afwijkingen betreffen de rentevoordelen als gevolg van gunstige financieringsmogelijkheden, een meeropbrengst door verkoop van een gemeentelijk gebouw en vrijval van kapitaallasten door latere realisatie van een aantal onderwijsgebouwen. Aanzienlijke negatieve afwijkingen betreffen een éénmalige boeterente in het kader van de sanering van de schuldpositie en de vervroegde aflossing van een aantal hoogrentende vaste geldleningen, teruggang van het Buig budget (budget om uitkeringen te verstrekken) als gevolg van een nieuw verdeelmodel, exploitatie vastgoed en een op grond van lopende verplichtingen noodzakelijke aanvullende storting in de frictievoorziening boventallig personeel.

Binnen het Sociaal Domein hebben we steeds gestuurd vanuit het principe dat de beleidsuitvoering budgettair neutraal moest plaatsvinden. Ter egalisatie van onder- en overschrijdingen in het Sociaal Domein is in 2015 de reserve ‘Gemeentelijk Sociaal Deelfonds’ met bijbehorende beleidsregels ingesteld. In totaliteit is in 2015 sprake geweest van een onderbesteding van € 1,8 miljoen in de budgetten voor de verschillende zorgtaken. Dit bedrag is gestort in de betreffende reserve.

Diverse afrekeningen over de jaren 2011-2014 hebben gezorgd voor incidentele voor- en nadelen.

Van de bezuinigingsopgave uit de bestuursperiode 2011-2014 van totaal € 27 miljoen was een bedrag van ruim € 4 miljoen nog niet volledig structureel ingevuld. Dit betroffen bezuinigingen onder meer op het terrein van Werken en Meedoen en maatregelen om investeringen van enkele grote projecten, die nog in voorbereiding waren, budgettair neutraal te laten verlopen. Tot en met 2014 was hier met incidentele maatregelen in voorzien. In 2015 is gebleken dat een klein aantal van deze maatregelen (met een totale omvang van € 0,5 miljoen) door gewijzigde omstandigheden bij nader inzien niet haalbaar is. Deze maatregelen zijn ingetrokken en in de Begroting 2016 is voorzien in vervangende dekkingsmaatregelen. De overige nog openstaande bezuinigingen zijn verder ingevuld en in 2015 afgerond.

In de beleidsnotitie ‘Minderen met Maat’ is met het collegeprogramma ‘Mijn Assen’ als basis het beleid voor de bestuursperiode 2015-2018 uitgewerkt en financieel vertaald. Dit heeft geresulteerd in een extra bezuinigingsopgave die oploopt van € 4,5 miljoen in 2015 tot
€ 7,4 miljoen vanaf 2018. Naast financieel-technische maatregelen bestonden de bezuinigingen voornamelijk uit bezuinigingen op het beheer van de openbare ruimte en het beheer van het gemeentelijk vastgoed.

Door financiële verplichtingen aan partijen binnen het Sociaal Domein konden de voorgenomen bezuinigingen in het beheer van de openbare ruimte niet volledig worden gerealiseerd.

Overzicht resultaat (bedragen * € 1.000)

Resultaatbepalende factoren

Onderstaande ontwikkelingen hebben het rekeningresultaat 2015 in belangrijke mate beïnvloed.

Positieve afwijkingen ten opzichte van de begroting

Renteresultaat (€ 2,4 miljoen V)
Als gevolg van het gunstige rentepeil op de geld- en kapitaalmarkt en de in 2015 uitgevoerde conversie en vervroegde aflossing van een aantal relatief dure oude leningen zijn de rentekosten lager uitgevallen. Daarnaast was sprake van een aanmerkelijk lagere financieringsbehoefte onder meer als gevolg van een lager feitelijk investeringsniveau en een hogere stand van de eigen financieringsmiddelen dan vooraf in de begroting geraamd.

Verkoop gemeentelijk gebouw (€ 1,3 miljoen V)
Er was sprake van een voordelig resultaat uit de verkoop van een gemeentelijk gebouw van totaal € 2,1 miljoen. Een deel van dit resultaat (€ 0,9 miljoen) dient nog toegevoegd te worden aan een amortisatiereserve om daarmee achterblijvende kosten te dekken.

Vrijval kapitaallasten (€ 1,3 miljoen V)
Door latere realisatie van een aantal onderwijshuisvestingsprojecten (Dr. Nassau College, De Parel en De Atlas) is sprake van incidentele vrijval van kapitaallasten.

Afrekening BCF 2011-2013 (€ 0,6 miljoen V)
In 2015 is een na-uitkering uit het btw-compen-satiefonds ontvangen in verband met een afrekening over de jaren 2011-2013.

Vrijval rijksmiddelen Wet Inburgering en ROC
(€ 0,8 miljoen V)

Een deel van in het verleden ontvangen rijksmiddelen voor inburgering en educatie bleken de afgelopen jaren niet benodigd. Tot 2014 werd rekening gehouden met een mogelijke terugbetalingsverplichting aan het Rijk, maar deze is komen te vervallen waardoor deze gelden ten gunste van de exploitatie 2015 zijn gebracht.

Vrijval restantbudget voor onvoorziene en incidentele uitgaven (€ 0,5 miljoen V)

Het budget voor onvoorziene en incidentele uitgaven behoefde in 2015 niet geheel te worden ingezet. Het niet bestede deel is vrijgevallen ten gunste van het resultaat.

Leerlingenvervoer (€ 0,5 miljoen V)
Oorzaken hiervan zijn het uitblijven van de verwachte volume-effecten, de versterking van het speciaal onderwijs in Assen (waardoor er minder leerlingen vanuit Assen vervoerd hoeven te worden) en doordat de eigen kracht van ouders meer is aangesproken.

Bouwleges (€ 0,4 miljoen V)
In 2015 zijn extra bouwleges ontvangen als gevolg van het verlenen van een aantal grote bouwvergunningen (FlorijnAs projecten, Kloosterveste en Centrumgebied).

Veiligheidregio Drenthe (€ 0,4 miljoen V)
Er hebben diverse verrekeningen plaatsgevonden met de Veiligheidsregio Drenthe (positief jaarresultaat, terugbetaling reserves en overname van personeel). Per saldo heeft dit geleidt tot een incidenteel voordeel in 2015.

Vrijval onderhoudsvoorziening (€ 0,4 miljoen V)
In het verleden is een onderhoudsvoorziening onderwijshuisvesting opgebouwd voor de kosten van groot onderhoud aan schoolgebouwen voor primair onderwijs. Per 1 januari 2015 is de verantwoordelijkheid voor groot onderhoud aan deze gebouwen overgedragen aan de schoolbesturen. Omdat de verplichtingen van de gemeente voor het onderhoud zijn komen te vervallen is de restantvoorziening vrijgevallen ten gunste van het resultaat.

Vordering zonnelening (€ 0,3 miljoen V)
We hebben ingezet op het verder verduurzamen van gebouwen in de gemeente. Voor de verstrekte zonneleningen hebben we een vordering opgenomen.

Correctie onderhandenwerk (€ 0,8 miljoen V)
Voor de lopende projecten dient ten gevolge van nieuw inzicht in de wet- en regelgeving jaarlijks het saldo opgemaakt te worden. Het saldo zal verrekend moeten worden met de daartoe door de raad aangewezen (bestemmings)reserves.

 

Negatieve afwijkingen ten opzichte van de begroting

In het kader van de sanering van de schuldpositie en de vervroegde aflossing van een aantal hoogrentende vaste geldleningen is een eenmalige boeterente in 2015 betaald.

Uitkeringen BUIG (€ 2,1 miljoen N)
Vanaf 2015 wordt het Buig-budget (budget om uitkeringen te verstrekken) landelijk verdeeld volgens een nieuw verdeelmodel. Als gevolg hiervan is de gemeente Assen geconfronteerd met een teruggang van het Buig-budget.

Exploitatie vastgoed (€ 1,3 miljoen N)
De totale kosten voor beheer en onderhoud van gemeentelijk vastgoed zijn hoger uitgevallen en tevens is sprake van tegenvallende exploitatieopbrengsten. Oorzaken zijn o.a. een extra donatie aan de onderhoudsvoorziening als gevolg van een geactualiseerd onderhoudsplan, lagere huuropbrengsten door verkoop van een gebouw en het in 2015 nog niet kunnen realiseren van alle bezuinigingstaakstellingen op vastgoed.

Frictievoorziening personeel (€ 1 miljoen N)
Op grond van lopende verplichtingen was een aanvullende storting in de frictievoorziening boventallig personeel noodzakelijk.

Resultaat bedrijfsvoering (€ 1 miljoen N)
Het bedrijfsvoeringsresultaat voor budgetoverheveling bedraagt € 0,1 miljoen nadelig. In verband met vertraging in de uitvoering is voorgesteld een aantal restantbudgetten in de bedrijfsvoering (budgetten voor opleiding en ICT) over te hevelen naar 2016 (totaal € 0,5 miljoen). Door de vorming van de nieuwe welzijnsorganisatie Vaart Welzijn is een personeelsbudget in de loop van 2015 omgezet in een subsidiebudget (€ 0,4 miljoen).

In de begroting is onvoldoende rekening gehouden met de kosten van de benodigde flexibele schil. De kosten van externe inhuur liggen aanmerkelijk hoger dan de inzet van ambtelijk personeel, waarop begroot is. Daarnaast zorgt de terugloop in projecten voor minder projectmatige dekking voor de (vaste) bedrijfsvoeringkosten. Een nadere analyse en toelichting op het bedrijfsvoeringresultaat is opgenomen in de paragraaf Bedrijfsvoering.

Debiteuren ISD (€ 0,9 miljoen N)
De debiteurenontvangsten ISD blijven ruim achter bij de begroting. De voorziening debiteuren moest door de ISD verhoogd worden. Voor de gemeente resulteerde deze extra voeding in een hogere bijdrage aan de ISD.

Afrekeningen 2013 en 2014 huishoudelijk afval (€ 0,8 miljoen N)
Als gevolg van afrekeningen over de jaren 2013 en 2014 m.b.t. de kosten van inzameling huishoudelijk afval is sprake geweest van een incidentele extra kostenpost in 2015.

Beheer openbare ruimte (€ 0,7 miljoen N)
Door financiële verplichtingen aan partijen binnen het sociaal domein m.b.t. de inzet van WSW-medewerkers en MEEwerkers in het beheer van de openbare ruimte konden de voorgenomen bezuinigingen niet volledig gerealiseerd worden.

Voorziening civieltechnische kunstwerken (€ 0,2 miljoen N)
Voor het op peil brengen van de onderhoudsvoorziening voor civieltechnische kunstwerken is een aanvullende storting geweest.

Lasten raad en college (incl. voormalig bestuur) (€ 0,7 miljoen N)
Op grond van lopende verplichtingen voor de pensioenen van (oud-) bestuurders (wet Appa) was een aanvullende storting in de voorziening noodzakelijk.

Voorziening dubieuze debiteuren (€ 0,5 miljoen N)
Voor het risico op oninbaarheid van openstaande vorderingen ouder dan één jaar is een voorziening getroffen.

Algemene uitkering (€ 0,4 miljoen N)
Een tussentijdse verlaging van het accres als gevolg van onderuitputting op de rijksbegroting heeft een nadelig effect gehad op de algemene uitkering. Daartegenover hadden een autonome bijstelling van de landelijke en lokale verdeelparameters en een nog over het uitkeringsjaar 2014 ontvangen na-uitkering een positief effect.

Lagere OZB-opbrengst (€ 0,4 miljoen N)
Ten gevolge van leegstand en waardevermindering van kantoor- en winkelruimten en als gevolg van een sterk toegenomen beroep op vrijstelling van panden die in gebruik zijn in het kader van het beschermd wonen is de OZB-opbrengst lager uitgevallen.

Correcties RSP FlorijnAs (€ 6,7 miljoen N)
In de huidige balansopstelling moeten de ontvangen en betaalde bedragen in het kader van de projectuitvoering FlorijnAs op een andere wijze gepresenteerd worden. Mutaties in het jaar worden eerst in het resultaat verantwoord om daarna met de bestemmingsreserve vereffend te worden.

Grondexploitatie

Vorig jaar hebben we aangegeven dat er op de woningmarkt duidelijke tekenen van herstel te zien waren en dat een verbeterde markt voor bestaande koopwoningen, ook zou doorwerken naar de nieuwbouw. Dit effect hebben we in 2015 gezien bij nieuwbouwprojecten in de stad, maar ook in de gemeentelijke gebiedsontwikkelingen trekt de verkoop duidelijk weer aan. De kaveluitgifte in Kloosterveste loopt voor op de afgegeven prognose. Deze uitgifte wordt niet alleen gedragen door het gemeentelijke initiatief tot sociale woningbouw, maar ook door de bouw van vrije-sectorhuur, collectief opdrachtgeverschap en projectmatige koopwoningen. De vastgoedmarkt voor zowel bedrijfsmatig als commercieel onroerend goed was in 2015 wederom onverminderd slecht. Partijen zijn wél bereid om de haalbaarheid van nieuwe businessplannen te onderzoeken, maar dat heeft in 2015 nog niet geleid tot een aantrekkende gronduitgifte.

De verkoopopbrengsten zijn hoger dan voorgaande jaren. Dit heeft echter geen direct effect op het resultaat aangezien de productiekosten (bouw- en woonrijp maken en planontwikkeling) en verkoopopbrengsten per saldo worden geactiveerd. Het afsluiten van de winstgevende exploitaties en het treffen van een voorziening voor de gebieden in Kloosterveen die worden voortgezet, heeft per saldo geleid tot een voordelig resultaat van € 13,6 miljoen. Daarnaast hebben afwaardering op de marktwaarde van opstallen en afdrachten aan de algemene dienst een nadelig effect op het resultaat.

Het jaarresultaat (voor bestemming) van het gemeentelijk Grondbedrijf bedraagt in totaal € 12,2 miljoen voordelig. Met de vaststelling van de jaarrekening wordt het resultaat overeenkomstig de financiële grondslagen verrekend met de betreffende bestemmingsreserves binnen het Grondbedrijf. Aangezien de weerstandsreserve met € 0,8 miljoen moest worden verhoogd, bedraagt de toevoeging aan de algemene reserve van het Grondbedrijf per saldo € 11,4 miljoen.

De uitkomst van de bouwgrondexploitatie heeft geen effect op het rekeningresultaat van de Algemene Dienst. Voor een toelichting op het verloop van de grondexploitatie verwijzen wij naar de paragraaf Grondbeleid.

 

Eindresultaat en voorstel budgetoverheveling

De exploitatie over 2015 is, voornamelijk door de doorgevoerde balanscorrecties met een tekort afgesloten. De uitvoering van de programmabegroting op zich heeft zich als geheel nagenoeg volledig binnen de door uw raad vastgestelde financiële kaders voltrokken.

Zoals hiervoor al vermeld heeft u met de behandeling van de jaarrekening op 7 juli ingestemd met budgetoverheveling ten bedrage van totaal € 1,7 miljoen. Dit betreft budgetten die vóór of in 2015 beschikbaar zijn gesteld voor nieuw beleid of beleidsintensiveringen. De realisatie hiervan strekt zich uit over meerdere jaren of er is sprake van vertraging in de uitvoering. Hierdoor heeft de besteding ervan niet direct of niet volledig in 2015 plaatsgevonden. Deze middelen zijn voor verdere beleidsuitvoering naar 2016 overgeheveld.

En daarnaast is rekening gehouden met een toevoeging van € 0,9 miljoen aan een amortisatiereserve om achterblijvende kosten te dekken als gevolg van de verkoop van een gemeentelijk gebouw. In de hierna opgenomen beknopte analyse van het rekeningresultaat wordt een overzicht gegeven van de belangrijkste afwijkingen ten opzichte van de begroting en de prognoses in de Najaarsnota. In het hoofdstuk financiële verantwoording zijn de afwijkingen per programma verder gespecificeerd.

Naar aanleiding van de uitgevoerde controlewerkzaamheden is een totaalbedrag van € 4,29 miljoen aanvullend gecorrigeerd. Middels de resultaatbestemming dient dit bedrag verrekend te worden met de betreffende (bestemmings)reserves.

Het resultaat vóór bestemming van de programma’s in 2015 is ten opzichte van de gepresenteerde jaarrekening van 7 juli per saldo € 4,94 miljoen nadelig. Hierna vindt een nadere specificatie van de wijzigingen plaats:

 

Beknopte analyse rekeningresultaat

 

 

Bij de presentatie op 7 juli is in de uitvoering van het beleid en de begroting een licht negatief financieel resultaat gepresenteerd van € 0,54 miljoen. Ten opzichte van de begroting bedroeg de afwijking € 0,7 miljoen nadelig. Het geprognosticeerde resultaat in de Najaarsnota bedroeg € 0,8 miljoen voordelig (voor bestemming) en de budgetoverheveling werd ingeschat op € 1,2 miljoen. Indien de voorgestelde budgetoverheveling van € 1,7 miljoen en de toevoeging van € 0,9 miljoen aan de amortisatiereserve in ogenschouw wordt genomen is sprake van een negatieve afwijking van € 2,7 miljoen ten opzichte van de afgegeven eindejaarsprognose in de Najaarsnota.

Naar aanleiding van noodzakelijk door te voeren technische wijzigingen en rekening houdend met de hierbij betrokken mutaties in de bestemmingsreserves wordt het financieel resultaat uiteindelijk € 0,78 miljoen nadelig. In het hoofdstuk financiële verantwoording worden de afwijkingen op programmaniveau nader gespecificeerd. Hier volstaan wij met het geven van een opsomming van een aantal belangrijke afwijkingen ten opzichte van de begroting en de prognoses in de Najaarsnota.

 

Inkomsten en uitgaven jaarrekening gemeente Assen 2015

Resultaatbestemming

Het resultaat van de jaarrekening 2015 zal na inzet van de bestemmingsreserves uitkomen op € 3,39 miljoen nadelig.

Vorming reserve jaarovergang 2015-2016
Met uw raad is afgesproken om de niet bestede budgetten eerst te laten vrijvallen ten gunste van het resultaat. Vervolgens hebben wij geïnventariseerd welke van die budgetten in 2016 beschikbaar moeten blijven. Wij zijn daarbij uitgekomen op een nettobedrag van afgerond € 1,7 miljoen. Over de uitkomsten van de inventarisatie en de aard en omvang van de daarin opgenomen (restant)budgetten hebben wij uw raad per brief op 24 februari 2016 geïnformeerd. Ten laste van het rekeningresultaat 2015 zal voor een bedrag van € 1,7 miljoen de ‘reserve jaarovergang 2015-2016’ worden gevormd. Dit is conform de afspraken in de financiële verordening ex artikel 212 van de Gemeentewet.

Storting in amortisatiereserve
In augustus 2015 bent u geïnformeerd over de verkoop van het pand aan de Mien Ruysweg 1. Het gebouw dat in gebruik is door de Veiligheidsregio Drenthe en de GGD. Daarin hebben wij onder meer aangegeven dat de belangen van de gebruikers voldoende waren geborgd in de gesloten huurovereenkomsten. Hiervoor zijn enkele bepalingen toegevoegd waarmee op een duurzame wijze rekening is gehouden met de belangen van de gebruikers. Om de als gevolg van de verkoop nadelige exploitatieresultaten te kunnen compenseren dient een amortisatiereserve te worden gevormd om het nadeel gedurende 15 jaar (looptijd van het huurcontract) op te kunnen vangen.

De voeding van deze amortisatiereserve zou gerealiseerd worden door een deel van de verkoopopbrengst af te zonderen. De verkoopopbrengst bedroeg totaal € 2,1 miljoen waarvan een bedrag van € 877.000 benodigd is voor de vorming van de amortisatiereserve. Aangezien de totale verkoopopbrengst onderdeel uitmaakt van het exploitatieresultaat dient de vorming van deze amortisatiereserve plaats te vinden via de resultaatbestemming.

Verrekening bestemmingsreserves
Er zijn zowel in de beginbalans als in de exploitatie correcties doorgevoerd. Waar bijvoorbeeld in het recente verleden het saldo op projecten bij het afsluiten van projecten in de exploitatie tot uiting werden gebracht, is nu tussentijdse verrekening aan de orde. Daarnaast hebben we een aantal voorzieningen moeten omvormen naar bestemmingsreserves. Deze omvorming heeft per saldo geen effect, maar dient wel te verlopen via de resultaatbestemming om daarmee deze mutaties te autoriseren. Daarom wordt uw raad gevraagd akkoord te gaan met de doorgevoerde technische wijzigingen en om van het resultaat € 4,16 miljoen te verrekenen met de betreffende bestemmingsreserves.

Dekking resterend tekort
Bij de vaststelling van de jaarrekening 2014 is het toen resterende resultaat van € 7,15 miljoen volledig ingezet ter versterking van het gemeentebrede weerstandsvermogen en is dit resultaat toegevoegd aan de algemene reserve. Dit hebben we onder meer gedaan, omdat de economische crisis diepe sporen heeft nagelaten en forse financiële schade heeft aangericht die we met opeenvolgende bezuinigingsronden moesten opvangen en waarvan de realisatie onverminderd moest worden voortgezet. Indien de situatie zich voor zou doen dat we te maken zouden krijgen met financiële tekorten moesten we kunnen terugvallen op ons weerstandsvermogen en onze algemene reserve. Het resterende tekort over 2015 zal conform de afspraken ten laste worden gebracht van de algemene reserve.